Mózg człowieka jest niezwykle skomplikowaną machiną, która wraz z układem nerwowym steruje naszym organizmem, koordynując pracę narządów i warunkując nasze zdrowie psychiczne. Dbanie o właściwą pracę mózgu jest więc istotne nie tylko w kontekście chęci uniknięcia wielu chorób wieku starczego, ale także zapewnienia sobie jak największej sprawności umysłowej.
Aby mózg odpowiednio pracował, w codziennym życiu warto zadbać o aspekty takie jak regularny i odpowiednio długi sen, unikanie przebodźcowania czy aktywność fizyczna. Ale oprócz tych czynników, kluczowe jest dostarczenie układowi nerwowemu „odżywienia” w postaci dobrze zbilansowanej, bogatej w witaminy i składniki mineralne diety. Elementy te przyjmowane wraz z pożywieniem potrzebne są do regulacji, a nawet inicjowania wielu procesów zachodzących w mózgu. Dzięki nim układ nerwowy potrafi bez wysiłku pomóc nam sprostać wszystkim wyzwaniom dnia codziennego w pracy, na uczelni, a nawet w relacjach z ludźmi.
Za witaminy szczególnie korzystnie działające na układ nerwowy uważa się witaminy z grupy B. U ludzi, u których występuje niedobór tych składników, bardzo często zaobserwować można objawy psychiatryczne i neurologiczne, które znacznie pogarszają codzienne funkcjonowanie oraz samopoczucie. Dzieje się tak, ponieważ witaminy z grupy B przyczyniają się do właściwego działania ośrodkowego układu nerwowego. Są kofaktorami w reakcjach, w których powstają neuroprzekaźniki takie jak serotonina, a także uczestniczą w mielinizacji mózgu, czyli prościej mówiąc – pomagają tworzyć prawidłowe połączenia pomiędzy komórkami układu nerwowego w mózgu. Do najważniejszych, a przynajmniej najlepiej zbadanych pod tym kątem witamin z grupy B, należą kwas foliowy (witamina B9), witamina B6 oraz B12. Znajdziemy je w produktach takich jak kasza gryczana, otręby pszenne, warzywa liściaste (szpinak, kapusta, sałata), kalafior, brukselka, warzywa strączkowe (soja, groch, soczewica), orzechy i pestki, a także w wędlinach, mięsie, jajach, drobiu, nabiale oraz w podrobach. O suplementację witaminy B12 powinni zadbać wegetarianie i weganie, którzy ze względu na jej odzwierzęce pochodzenie, bardzo często wykazują deficyty tej witaminy w organizmie, co według badań znacznie koreluje z pogorszeniem stanu psychicznego oraz sprawności umysłowej.
Bardzo powszechny w naszej populacji jest problem niedoboru żelaza – związku mineralnego, który również ma ogromny wpływ na właściwe funkcjonowanie mózgu. Jego niedostateczna podaż z dietą może prowadzić do upośledzenia aktywności metabolicznej niektórych komórek mózgu, pojawia się też problem z brakiem energii w tym narządzie. Znaczne niedobory skutkują zaburzeniami funkcji poznawczych. Najlepiej wchłanialne żelazo znajdziemy w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, podroby czy żółtko jaj. Istnieje też kilka dobrych roślinnych źródeł żelaza, a zaliczają się do nich szpinak, fasola, groch czy brokuły. Trzeba jednak pamiętać, że żelazo zawarte w produktach pochodzenia roślinnego jest dużo gorzej wchłanialne od żelaza mającego swoje źródło w produktach odzwierzęcych.
Ważnym dla sprawności naszej pamięci mikroelementem okazuje się być także miedź. Działa ona bezpośrednio na rozwój oraz pracę ośrodkowego układu nerwowego, poprzez wpływ na neuroprzekaźnictwo oraz działanie synaps w mózgu. Niski poziom miedzi we krwi obserwuje się w chorobach, w których występują zaburzenia pamięci (np. choroba Alzheimera). Miedź znajdziemy w takich produktach, jak podroby, sezam, płatki owsiane, pełnoziarniste produkty zbożowe, drożdże, słonecznik czy orzechy.
Kolejnym związkiem mineralnym poprawiającym sprawność umysłową jest magnez. W naszym społeczeństwie jego podaż z dietą jest bardzo często niewystarczająca, a zaspokojenie zapotrzebowania na ten składnik wcale nie jest trudne! Miedź znajdziemy w dużych ilościach w produktach takich jak płatki owsiane, orzechy, nasiona, pestki (w tym pestki dyni), ziemniaki, banany, kakao, ciemna czekolada, kiełki oraz pełnoziarniste produkty zbożowe. Jedząc te produkty zwiększymy swoją koncentrację i uwagę, jednocześnie zmniejszając uczucie zmęczenia. Liczne badania wykazały, że niedobór magnezu przyczynia się do powstawania zaburzeń koncentracji, a także obniżenia zdolności umysłowych.
Opisane powyżej witaminy i minerały przyczyniają się do poprawy koncentracji, pamięci, skupienia oraz ogólnie rzecz ujmując – wspomagają działanie naszego układu nerwowego z mózgiem na czele. Dostarczanie ich w odpowiednich ilościach w codziennej diecie, po jakimś czasie wyraźnie zaskutkuje efektem w postaci lepszej pracy naszego mózgu, co pozwoli nam na większą produktywność - cechę szczególnie ważną w dzisiejszych zabieganych i pełnych ambicji czasach.
Przykładowe produkty, po których nasz mózg będzie lepiej pracować to:
- otręby pszenne,
- kasza gryczana,
- pełnoziarniste produkty zbożowe,
- warzywa liściaste (szpinak, kapusta, sałata),
- kalafior,
- brukselka,
- brokuły,
- warzywa strączkowe (fasola, soja, groch, soczewica),
- orzechy i pestki,
- słonecznik,
- wędliny,
- mięso,
- jaja,
- drób,
- nabiał,
- podroby,
- sezam,
- drożdże,
- ziemniaki,
- banany,
- kakao,
- ciemna czekolada,
- kiełki
Sprawdź inne artykuły